Demokratyzacja badań i struktury UX – Wiedźmin szkoły UX

Który model wybrać dla swojej organizacji?

Oczywiście – to zależy. W trakcie rozpisywania poszczególnych modeli starałem się trochę wpleść, który model występuje kiedy.
W przypadku kiedy firma ma pieniądze, uwierzyła w UX “nagle” i może zatrudnić cały zespół od razu, to najpopularniejszym rozwiązaniem jest zespół zcentralizowany. Tworzymy nowy dział, który będzie wspierał organizacje. Zatrudniamy managera, który ma zrekrutować 5-10 osób. Można to było zaobserwować między innymi w bankach w Polsce. I w wielu przypadkach zostało tak do dziś.

Natomiast jeżeli UX ma być eksperymentem lub firma jest mała – częściej wystąpi model zdecentralizowany. Tak jak w moim przypadku w start-upie. Istniały dwa zespoły w firmie. Moim podstawowym był produktowy – wspieranie programistów i product ownera. Natomiast dodatkowo dbałem o przepływ informacji z działem odpowiadającym za marketing i sprzedaż (uważam, że UX zawsze powinien mieć kontakt z takimi ludźmi. Inaczej nie zrozumie w pełni swojego produktu). Często taki przypadek występuje również, gdy firma ma kilka podproduktów. Powoli dołącza się UX-ów do kluczowych produktów, a następnie adaptacyjnie zatrudnia się nowych do tych mniej ważnych.

Kiedy już mamy zespół i firma zaczyna mieć jakiś sensowny poziom dojrzałości UX zaczyna rozważać Macierz/Matrix. Interesariusze wiedzą mniej więcej czym jest UX i kiedy może go wykorzystać. Natomiast liczba UX-ów jest wystarczająca do tego, aby stworzyły zespół i miało sens zatrudnić lidera takiego zespołu.

Jest też kilka zależności, które warto wziąć pod uwagę podczas wyboru (również zmiany) modelu w swojej organizacji:

1. Istniejący proces: Czy obecnie stosowane procesy uwzględniają działania i punkty kontrolne UX? To trochę jak tworzenie eliksirów w świecie wiedźminów: jeśli nie masz odpowiednich składników, mikstura może nie zadziałać.
2. Wielkość zespołu UX w porównaniu z liczbą produktów i zespołów produktowych: Czy jest wystarczająco dużo specjalistów UX, by dedykować ich poszczególnym zespołom produktowym? To jak dysponowanie drużyną do różnych zadań w potyczkach.
3. Obciążenie pracą: Czy jest wystarczająco dużo zadań dla specjalistów UX, aby uzasadnić dedykowanie ich poszczególnym zespołom?
4. Dojrzałość UX i kultura organizacyjna: Czy kompetencje i spostrzeżenia członków zespołu UX są doceniane tak samo jak innych członków zespołów produktowych?
5. Możliwości współpracy: Jeśli zespół UX jest rozproszony w modelu zdecentralizowanym, jak zapewnić współpracę i dzielenie się zasobami w zespole? To jak tworzenie sojuszy i przymierzy, by wspólnie stawić czoło wyzwaniom.

Jedno wspólne wyzwanie dla wszystkich modeli

Nieistotne od wybranej struktury w świecie UX, jedno wyzwanie wyłania się jak mgła nad bagnami Velen – zawsze wydaje się, że jest zbyt mało rąk do pracy.

W żadnej firmie nie tworzy się pustych stanowisk. A nawet jeżeli się tworzy – pracownicy umieją udawać, że tak nie jest. Stąd pojawiają się problemy, w których UX w organizacji jest potrzebny, ale nie ma zasobów ludzkich do realizacji.

Aby temu zaradzić organizacja ma dwie możliwości:

1. Szukać wsparcia na zewnątrz, podobnie jak wiedźmin szuka sojuszników na swoich drogach. Oczywiście wiecie do kogo możecie napisać w tym temacie.. (krzysiek@quale.agency)
2. Wprowadzić demokratyzację badań, ucząc innych podstaw tej sztuki. Więcej na ten temat przedstawię w następnym rozdziale poradnika.

Demokratyzacja badań, czyli wszystkie ręce chwytają za broń

W czasach, gdy technologie ewoluują w błyskawicznym tempie, zrozumienie i spełnienie oczekiwań użytkowników staje się nie tyle sztuką, co koniecznością.

W skrócie, demokratyzacja badań polega na ułatwieniu dostępu do badań i ich wyników dla szerokiego grona ludzi w organizacji, nie ograniczając się jedynie do specjalistów od badań.

Bo wiecie, czasem w produkcie przychodzi potwór, którego obawiają się wszyscy. Potwór, które imię również znają. Potwór, który w sadze korporacyjnej nazywany jest deadline’m.

Jeżeli na horyzoncie pojawia się ten potwór, a produkt nie jest gotowy do wdrożenia to wiele organizacji korzysta właśnie z demokratyzacji badań, aby zoptymalizować zasoby i przerzucić je w stronę badawczą i np. podjąć strategiczne decyzje o ulokowaniu zasobów chwilę później.

Właśnie o takim też przypadku chcę również opowiedzieć na bazie swoich doświadczeń.

Wszystkie ręce na pokład, czyli deadline na horyzoncie – case study start-upu

Całość miała miejsce kilka lat temu, kiedy dołączyłem do start-upu w fazie pomysłu.

Jeden z właścicieli był doświadczonym founderem, stąd pierwszą osobą zatrudnioną na pełen etat byłem ja – UX Researcher.

Zacząłem więc od badań na dwóch kluczowych rynkach – polskim oraz brytyjskim.

Niestety – mimo mojego tempa pracy (a jest spore i każdy UX, z którym pracowałem w historii to potwierdzi) i wielu nadgodzin – wciąż wyniki miały dotrzeć za późno. Koszt oczekiwania na badania był po miesiącu już bardzo wysoki. Wynikało to nie z mojej pensji, a z tego, że cała strategia produktu miała być oparta o badania z dwóch rynków.

Oznacza to, że zatrudnieni w tym czasie programiści, dyrektor marketingu, a nawet właściciele produktu wykonywali tylko prace przygotowawcze do strategii. Produkt jednak stał w miejscu.

Wtedy wymyśliłem, że zaangażuję wszystkich pracowników do badań. Wymyśliłem, bo nie wiedziałem o tym, że na Zachodzie powstała już demokratyzacja badań. W Polsce jeszcze nie przybierała takiej formy (w sumie to nadal ledwo raczkuje, ale kilka lat temu było tylko gorzej).

Spoiler alert – udało się. Zrobiliśmy to wystarczająco dobrze i szybciej niż gdybym miał to robić sam robiąc 300h w miesiącu.
Powiem Wam jak do tego doszło i jak można to adaptacyjnie powtórzyć.

Jak wyglądał proces badawczy z początkiem demokratyzacji

Na początku, jak w każdym badaniu, musimy dowiedzieć się, co jest potrzebne w biznesie i produkcie, aby w ogóle móc projektować badanie. Czas naglił, więc zaczęliśmy od warsztatów z interesariuszami (kick-off), aby zrozumieć, jak wszyscy rozumiemy koncepcję start-upu.
Następnie zbierałem myśli i pytania interesariuszy i asynchronicznie je zbierałem. Stworzyłem plan badawczy i podesłałem do sprawdzenia – każdy, niezależnie od stanowiska, mógł komentować, poddawać wątpliwości lub dopytywać. Łącznie całość zajęła nam dwa dni.

Scenariusz badawczy podczas demokratyzacji badań musi być bardzo dokładny i dosłowny. To nie była zwykła lista zadań – musiałem dać jasną instrukcję, aby nawet ci bez doświadczenia w moderacji mogli unikać pułapek i błędów. Nie było tutaj przestrzeni na skróty myślowe lub opieranie się o doświadczenie moderatora. Grunt to zminimalizować ryzyko źle zadanego pytania.

Następnie poświęciłem pół dnia, aby przeszkolić cały zespół w podstawach moderacji. Na szczęście szkolenia nie musiałem wybitnie przygotowywać, bo regularnie od lat prowadziłem takie szkolenia dla firm oraz studentów. Mogliśmy więc ponownie przyciąć trochę czasu z naszego timeline’u.

Z właściwym planem w ręku każdy z nas umawiał i przeprowadzał spotkania z respondentami. Nagrywanie było kluczem.
Każdy wywiad był rejestrowany, a potem moderatorzy zapisywali swoje spostrzeżenia. Musiałem wziąć pod uwagę ich notatki i przesłuchać wszystkie wywiady, aby wyłapać potencjalne pomyłki, zwłaszcza te wynikające z źle sformułowanych pytań. Odpowiedź do błędnie zadanego pytania prawie zawsze musi wylądować w koszu.

Po wstępnej analizie, którą przeprowadziłem samodzielnie, przeszliśmy do tworzenia person oraz value proposition podczas wspólnych warsztatów. Dzięki temu nie musieliśmy prezentować wyników zespołowi w późniejszym czasie, a każdy członek drużyny czuł się zaangażowany w proces.

Naszym finałem była produkcja MVP w rekordowym czasie.
Po trzech miesiącach od początkowego pomysłu, mieliśmy gotowy, przebadany produkt, który mógł być promowany i sprzedawany.

Demokratyzacja badań w liczbach – wyniki badań ilościowych

Według badań ilościowych przeprowadzonych przez User Interviews, 45% respondentów wyraziło obawy i negatywne nastawienie wobec demokratyzacji badań. Ta liczba nie napawa optymizmem. Wyobraźcie sobie sytuację, w której niemal połowa Waszych klientów nie jest zadowolona z oferowanej usługi. Jednak patrząc na liczby dotyczące upadających start-upów, można zauważyć, że wskaźniki są nawet wyższe. Mimo to niektóre firmy przebijają się przez trudności i z czasem stają się liderami na światowym rynku.

W tym samym raporcie czytamy także, że 28% ankietowanych dostrzega korzyści płynące z demokratyzacji badań, a 11% uważa, że demokratyzacja może przynieść pozytywne rezultaty, jeśli zostanie właściwie zastosowana. Osobiście zaliczam się do tej mniejszości 11%.
Dlatego w kolejnych rozdziałach chciałbym przedstawić kilka dobrych i złych praktyk związanych z demokratyzacją badań, aby pomóc w skutecznym jej wdrożeniu.

Demokratyzacja badań według product managerów oraz product designerów – wyniki moich badań jakościowych

Podczas moich wywiadów zauważyłem, że dominuje świadome podejście do demokratyzacji badań. Większość moich rozmówców dostrzegała więcej zalet niż wad tego procesu, aczkolwiek byli świadomi istniejących zagrożeń. Niemniej jednak spotkałem osobę całkowicie przeciwną demokratyzacji badań. Przytoczony później cytat pozwoli Wam zrozumieć jej stanowisko.

Wielu respondentów zaznaczało, że obserwując siebie i swoich kolegów z pracy, zauważają, iż podejmują decyzje bardziej zgodne z potrzebami użytkowników. To przekłada się na lepsze wyniki sprzedażowe i konwersję, zarówno w produktach zewnętrznych, jak i tych wewnętrznych przeznaczonych dla pracowników.
Taka obserwacja była niezależna od branży, obejmując zarówno tradycyjne e-commerce, software house, jak i sektor kosmiczny.

Jednym z wskazujących na to przykładów jest cytat Patryka, Product Designera z małej firmy:

“Najwięcej dało to produktowcom – rozmowy stały się o wiele głębsze. Rzadziej padają słowa: „Wydaje mi się”, „Gdybym robił ten soft dla siebie to…”. Odczepiliśmy swoje ego od produktu.”

Patryk, Product Designer, Start-up branży ed-tech

Zalety widzieli również product managerowie. I tutaj korzyść nie jest tak oczywista jak ta wskazana wyżej. Bo większość osób, która wie czym jest UX, wie, że odpowiadanie na potrzeby użytkowników wpływa na konwersję.
Spojrzenie managerki produktu pokazuje jednak, że badania nauczyły product managerów strategicznie inwestować pieniądze w produkt.

Wystarczy spojrzeć na jeden z cytatów:

“Dzięki temu, że Product Managerowie aktywnie prowadzą badania przestali być tylko od „tworzenia backlogu”.
Myślą o tym jakie problemy należy rozwiązać i gdzie inwestować.Obrane Cele i Roadmapa Produktu są tego odzwierciedleniem.”

Olga Springer, Senior Product Manager w Atlassian i Co-Founder ProductVision.pl

Skąd więc te wyniki badań ilościowych, gdzie prawie połowa widziała przede wszystkim negatywy? Otóż one zawsze występują, ale przybierają różne formy.

Według raportu Users Interview 17% respondentów zauważyło obniżenie jakości badań. To dużo. To nawet więcej niż ten jeden na dziesięciu dentystów, który nie poleca pasty do zębów pewnej firmy. Ba! To prawie dwóch takich dentystów!

I zauważają to również osoby w firmach, które wprowadziły demokratyzację. Widzą to nawet po swoich działaniach:

“Nie jesteśmy profesjonalistami w badaniach – czuję, że badacz zrobiłby to lepiej i mógłby się temu poświęcić.”

Arkadiusz Radek, Senior Product Designer, korporacja z sektora kosmicznego

Bywają wręcz patologie wynikające z “demokratyzacji badań”. Choć szczerze mówiąc dla mnie to z teorią tego zarządzania badaniami nie ma wiele wspólnego.

W praktyce jednak nie dziwię się, że takie kwiatki powstają:

“Demokratyzacja przyszła z góry. Badania zaczęły polegać na tym, że CEO zaprasza klientów na obiadki (ekhm.. znaczy.. wywiady) i obiecuje im złote góry.Potem idzie do zespołu produktowego i każe im to robić. Po kilku takich wydarzeniach uciekłam z tej firmy.”

Anonim, UX Research Manager, korporacja

Zostaje więc nam jedno pytanie do zadania: Jak więc zrobić to dobrze?

Wskazówki dotyczące demokratyzacji badań – co robić, a czego unikać?

Tak jak zapowiadałem – mam trochę doświadczeń z demokratyzacją badań – zarówno w start-upie, korporacjach, czy we współpracy we wdrażaniu jej w relacji agencja-klient. Stąd podam kilka wskazówek, które moim zdaniem są konieczne do tego, aby demokratyzacja badań mogła przynosić korzyści, a nie straty.

Przede wszystkim – strategia wspólnie

W świecie Wiedźmina, gdzie taktyka i strategia są kluczem do przeżycia, każdy krok, każda decyzja mają swoje znaczenie. Tak samo jest w biznesie: nie ma działania bez planu. Taka dewiza powinna przyświecać każdej firmie, a zwłaszcza procesom badawczym, które są fundamentem podejmowanych decyzji.

Dekonstruując zasady demokratyzacji badań, aby skutecznie wprowadzić innowacje, musimy przede wszystkim przejąć inicjatywę, równocześnie nie zapominając o kluczowej roli interesariuszy.
Przywołując zasadę Pareto, warto przyjąć, że 80% strategii spoczywa na nas, natomiast pozostałe 20% tworzymy wspólnie z interesariuszami. Istotne jest, by każdy z nich rozumiał cel naszego działania oraz przewidywane rezultaty. W końcu badania mają im służyć – nie możemy więc ich z nich wykluczyć. Zaangażowanie wszystkich stron z pewnością wpłynie na jakość zbieranych danych.

Podobnie, jak wspominałem wcześniej przy okazji projektu start-upowego, zorganizowałem warsztaty kick-off z zespołem, aby zrozumieć indywidualne podejścia do tworzonego produktu. A następnie to podejście uspójnić.
Następnie, w sposób asynchroniczny, interesariusze mieli możliwość uzupełnienia przeze mnie przygotowanego arkusza w Excelu, w którym mogli spisać pytania i wątki dotyczące użytkowników. Kluczowe informacje, które powinniśmy zebrać, to:

1. Pytania, które interesariusz chciałby zadać klientowi. – Mogą być to pytania zamknięte lub otwarte. Lepiej lub gorzej sformułowane. Chodzi o przekazanie myśli. To my później jako badacze musimy to przeformułować w odpowiednie pytania lub zadania do respodendentów.
2. Aspekty rynku, które interesariusz chciałby zbadać. – Chodzi o to, że nie zawsze osoby niedoświadczone w badaniach rozumieją ile informacji można wyciągnąć od klientów. I w drugą stronę – że w Internecie jest mnóstwo dostępnych już danych, po które wprawiony w badaniach szermierz może sięgnąć. Dzięki temu zaoszczędzamy czas podczas wywiadów czy ankiet (kwestionariuszy) i dopytujemy tylko o unikalną wiedzę.
3. Imię i nazwisko osoby zgłaszającej pytanie czy uwagę. Ważne jest, że taka lista nie powinna być anonimowa. Chodzi przede wszystkim o możliwość doprecyzowania kwestii, które mogą być niejasne lub wymagają dalszego wyjaśnienia. Rozbieżność intencji na tym etapie znowu spowodowałaby niepotrzebny koszt (pieniężny i czasowy).

Przygotuj odpowiednie,  a nie dobre narzędzia

Wiele się mówi o tym, że aby wykonać dobrze swoją pracę trzeba mieć dobre narzędzia. To jest absolutna bzdura i zaprzeczenie UX-owi. Trzeba dać narzędzia odpowiednie, czyli adekwatne do umiejętności użytkownika. To jak dać zwykłemu chłopowi miecz wiedźmiński. Taka osoba szybciej by sobie krzywdę zrobiła niż przydałaby się w walce.

Dlatego tutaj narzędzia nie mogą być takie jakie dajemy badaczom. Muszą być podobne, ale z dostosowanym poziomem trudności.

Scenariusz badawczy podobny do instrukcji

Pewna osoba, gdy spojrzała na scenariusz, który przygotowałem dla ich firmy powiedziała, że ten scenariusz jest algorytmiczny. Chyba nikogo nie zaskoczę jak napisze, że te słowa użył programista, któremu bardzo się podobały opisane zależności.

Poniżej kilka przykładów scenariusza dla badacza vs dla osoby początkującej (czyli też takiej, która ma nam pomóc w moderacji przy demokratyzacji badań).

Wstęp do badań

We wstępie do badań zazwyczaj wypunktowujemy to, co mamy powiedzieć respondentowi. W skrócie dla badacza to taka check-lista czy powiedział wszystko co istotne. No problem w tym, że nasi towarzysze broni prawdopodobnie pierwszy raz będę to mówili. Więc zamiast check-listy przyda im się bardziej tekst pisany lub rozwinięcie co każdy punkt oznacza.

Przykład dla badacza:

1. Przywitanie się, krótkie opowiedzenie o celu badania;
2. Opowiedzenie o zasadach / sposobie prowadzenia badania:
   1. to serwis jest testowany, a nie użytkownik.
   2. w badaniu nie ma dobrych, ani złych odpowiedzi.
   3. moderator nie jest projektantem.
3. Prośba o głośne komentowanie.
4. Badanie jest poufne.
5. Badanie jest nagrywane (ekran, wypowiedzi respondenta).
6. Nagrania są wykorzystywane tylko w celach badawczych i nie będą upubliczniane.
7. Prośba o zachowywanie się tak jak w naturalnej sytuacji i głośne komentowanie.
8. NAGRYWANIE
9. Prośba o podpisanie umowy (jeśli nie podpisał)

Natomiast w przypadku odpowiedniego wstępu dla np. product ownera lepszym rozwiązaniem bedzie treść rozpisana:

“Dzień dobry, nazywam się Krzysztof Miotk i jestem jedną z osób, która pracuje nad nowym rozwiązaniem dla właścicieli sklepów internetowych, takich jak Pani(-i). I stąd zaprosiłem Pana(-ią), aby porozmawiać i lepiej poznać Pana(-i) potrzeby wynikające z prowadzenia sklepu.

Zanim jednak przejdziemy dalej chciałbym przedstawić Pan(-i) kilka zasad, które panują podczas takiej rozmowy. Tak, aby i Pan(-i) czuła się komfortowo, i żebyśmy efektywnie spędzili tę godzinę.”

Drugim sposobem jest wypunktowanie z rozwinięciem, np.:

1. Badanie jest poufne, czyli anonimowe. To oznacza, że nigdzie nie będzie podpisane Pana(-i) nazwiskiem, a twarz nie będzie opubliczniana.
2. Nagrywanie – całość jest nagrywana, abym teraz mógł się skupić na rozmowie z Panem(-ią), a następnie mógł sobie posłuchać tego jeszcze raz i zrobić notatki. Nagranie zostanie usunięte po zakończonym projekcie, czyli za około miesiąc. Nie będzie też oczywiście publikowane w sieci. Służy ono tylko mi, i ewentualnie koledze z pracy, który mi pomaga.

Algorytmiczne pytania

Bardzo spodobała mi się ta fraza, więc zacząłem jej używać. Podam jednak również inne porównanie, od socjologa, które może osobom z większą wiedzą też da to jakąś wskazówkę: “Robisz ten scenariusz jak kwestionariusz. Tylko, że moderator to czyta, aby popełnić jak najmniej błędów.” No i też miał rację. Bo o to właśnie chodzi. Sprawny moderator pogłębiałby te pytania samemu – lepiej i efektywniej – w zależności od kontekstu tego, co się wydarzy. Natomiast przy tych pytaniach i zadaniach pisanie scenariusza wygląda mniej więcej tak:

1. Jak często jeździ Pan(-i) transportem publicznym?
   1. Czy słyszała Pani/Pan o systemie XYZ?
      1. Jeżeli tak: Co Pan/Pani wie o XYZ?
   2. Dokąd zazwyczaj Pan(-i) jeździ? (chcemy sprawdzić cel podróży – praca, szkoła, zakupy, inne)
   3. Dlaczego wybiera Pan(-i) komunikację miejską? (ekonomia, korki, ekologia, brak prawa jazdy, inne)
   4. Czy zdarza się Pan(-i) wybrać inną metodę transportu?
      1. Jeżeli tak: Jaką? Kiedy? Dlaczego?
      2. Jeżeli nie – przechodzimy dalej.

Głównie chodzi o to, żeby świeży moderator wiedział kiedy, i w jaki sposób pogłębić pytanie oraz co chcemy osiągnać danym pytaniem.

Moderacja, to działanie w boju

W sagach Wiedźmina mówi się o mistrzach miecza i magii, którzy doskonalą swoje umiejętności przez lata. W świecie UX Research istnieje równie ważny element – moderacja. To nic innego jak sztuka prowadzenia wywiadów, która, podobnie jak wiedźmińska walka z potworami, potrafi być pełna niespodzianek i nieprzewidywalnych sytuacji ze strony respondentów.

Czasami w naszej podróży pojawia się przeciwnik w postaci surowego terminu – nieuchronnego deadline’u. Moderacja to jednocześnie najbardziej czasochłonny etap badań, bo nie da się go skrócić..
W takich momentach demokratyzacja moderacji staje się potencjalnym wytrychem w zamku. Wywiad, który ma trwać godzinę, zawsze będzie trwał godzinę. Skracanie go oznaczałoby utratę cennych informacji – coś, co nas absolutnie nie obchodzi. Możemy więc zmniejszyć czas trwania projektu tylko za pomocą zwiększenia liczby moderatorów.

Jednak to właśnie moderacja stanowi serce procesu. Być dobrym moderatorem to wielkie wyzwanie, a jeśli dane zgromadzone podczas sesji nie będą wystarczająco wartościowe, żadne czary ani analizy nie uratują badania.

Dlatego, jeżeli pragniecie zaangażować w badania swoich interesariuszy, muszą oni zostać przeszkoleni przez sprawnego moderatora UX – Senior UX Researcher z bogatym doświadczeniem nie tylko w badaniach, ale i w przekazywaniu wiedzy. Jeśli poszukujecie takiego szkolenia dla swojego zespołu – śmiało się odezwijcie. Za mną już szkolenie wielu adeptów tej sztuki.

Analiza na siebie, synteza wspólnie

Teoretycznie ostatnim elementem badań jest analiza i synteza. Analiza w badaniach jakościowych polega na dokładnym przejrzeniu zebranych informacji w celu zrozumienia i zinterpretowania ich znaczenia. Jest to proces, w którym wnikliwie rozpatrujemy wszystkie zgromadzone dane, starając się dostrzec wzorce i połączenia.
Z kolei synteza to etap, w którym na podstawie dokonanej analizy wyciągamy konkretne wnioski i rekomendacje.

Jeżeli nie mamy sprawnych osób w zespole z analizy i syntezy, to jednak wolę przerzucić to na siebie. Angażowanie tutaj ludzi częściej sprawiało, że trwało więcej niż gdybym robił to sam – dlatego nie polecam.
Oczywiście te wnioski możemy przełożyć na różne użyteczne artefakty, takie jak persony czy value proposition lub inne warsztaty. Ale więcej o tym nieco później.

W tym etapie warto również rozważyć, czy wśród członków naszego zespołu nie ma osób, które dysponują kompetencjami mogącymi przyspieszyć proces analizy.
W mojej przygodzie ze start-upem, przy analizie badań, natknąłem się na konieczność syntezowania zarówno informacji jakościowych, jak i ilościowych. Badania ilościowe cieszą się popularnością wśród specjalistów z obszaru biznesu i marketingu, więc czasem lepiej podpytać o to osoby związane z tym zakresem. Jeden z członków zespołu okazał się być w tym zakresie wyjątkowo kompetentny. Dzięki podziałowi zadań udało nam się znacząco przyspieszyć cały proces analizy.

Warsztaty, czyli zrób z badań prawdziwy oręż

Teoretycznie badania kończą się na rekomendacjach i wnioskach. Ale to tylko teoria. Nawet jeśli klient ma swój zespół UX, zawsze sugeruję przynajmniej jedno spotkanie – najlepiej warsztaty – po badaniach. Celem jest wspólne analizowanie wyników.

Gdy pracujemy nad produktem, inicjowanie warsztatów to obowiązek badacza UX. Włączenie interesariuszy w proces badań to kluczowy aspekt demokratyzacji badań. Zatem kiedy mamy wyniki, wracamy do punktu wyjścia: celów badawczych, potrzeb biznesowych i aktualnej technologii w firmie. Następnie zastanawiamy się, jak nasze odkrycia mogą służyć firmie.

Na wczesnym etapie życia produktu ważne jest stworzenie person lub, co jest lepsze, choć w Polsce mniej znane, archetypów klienta. Należy także zdefiniować Value Proposition. W bardziej zaawansowanych produktach może chodzić o aktualizację istniejących artefaktów, opracowanie Customer Journey Map czy ustalenie priorytetów zmian i umieszczenie ich w backlogu czy roadmapie.

Celem warsztatów jest nie tylko opracowanie użytecznych narzędzi dla zespołu, ale również zaangażowanie uczestników oraz pokazanie wartości płynących z badań. Dzięki temu przekonałem jednego z menedżerów do prowadzenia badań i warsztatów. Z sytuacji, w której nie rozumiał mojej roli w firmie, doszliśmy do momentu, gdy poprosił mnie o szkolenie z Miro.

Podczas warsztatów warto razem z zespołem zastanowić się, czy nie pojawiają się nowe obszary do zbadania. Może okazać się, że pewne tematy mają potencjał biznesowy i warto je zbadać w przyszłości.

Każde warsztaty warto podsumować w formie stałej – np. krótkiej prezentacji. Taki materiał pomoże zarówno obecnym członkom zespołu, jak i nowo zatrudnionym – przyspieszy ich adaptację.

Podsumowując w kilku krokach:

1. Przeanalizuj jeszcze raz wyniki i rekomendacje badań.
   
2. Zerknij na początkowe cele, pytania badawcze, potrzeby biznesowe i obecny stan rynku. Twoje badania powinny odpowiedzieć na większość z nich.
3. Zastanów się które warsztaty odpowiedzą najlepiej na potrzeby firmy w danym momencie. I nawet jeżeli kusi zrobienie wszystkich – nie rób tego. Nawet w przypadku start-upu, kiedy mieliśmy nic, to ograniczyłem to do 4 warsztatów w dwa tygodnie. Takie absolutne fundamenty, które pozwoliły wyznaczyć kierunek strategii.
4. Przeprowadź warsztaty angażując interesariuszy w badania.
   
5. W czasie warsztatów zastanówcie się też czy nie potrzebujecie kolejnych badań (które zrealizujesz w czasie, gdy pozostałe osoby z zespołu będą już pracowały nad swoimi tematami).
6. Koniecznie podsumuj warsztaty w postaci krótkiej prezentacji lub innej, przyswajalnej formie.